«موزه سینما»؛ از عروسی زوج هنرمند تا پاتوق سینمایی‌ها
موزه سینما در «باغ فردوس» از اماکنی است که باید آن را به خاطر بسپارید. باغ فردوس به دستور «محمد شاه قاجار» ساخته شد و پس از او به «ناصرالدین شاه» رسید. ناصرالدین شاه هم باغ را به دختر خود «عصمت الدوله» هدیه کرد؛ اولین زنی که در ایران نواختن پیانو را آموخت. «دوست‌محمد خان معیرالممالک» داماد ناصرالدین شاه که معمار بود، معماری قسمت جنوبی باغ را به اتمام رساند و عروسی این زوج هنرمند در همین باغ برگزار شد.
اولین دوربین فیلمبرداری در زمان «مظفرالدین شاه» وارد ایران شد. فکرش را بکنید اگر زمان پدرِ مظفرالدین شاه، دوربین فیلمبرداری بود و فیلم مراسم عروسی دوست‌محمد خان و دختر «شاه شهید» که از هر انگشت او یک هنر می‌بارید -البته اگر پیانو زدن را مساوی باریدن هنر از هر انگشت بگیریم- را در باغ فردوس می‌گرفتند و امروز در دست ما بود، چه کیفی می‌کردیم! زیبایی‌های باغ و عمارت قجری همراه با زیبایی‌های یک عروسی ایرانیِ شاهانه می‌شد سوژۀ یکی از اولین فیلم‌های ایران، ولو اینکه هنوز صنعت سینما آنقدرها رشد نیافته بود که تکنیک‌های سینمایی را روی فیلم عروسی پیاده کنند تا رویایی‌تر به نظر برسد.
فیلم و فیلم ساز به تعداد شهروندان!
از آن روزها که اولین دوربین فیلمبرداری وارد ایران شده خیلی گذشته است و حالا هر کدام از ما یک گوشی تلفن همراه داریم که می‌توانیم به وسیلۀ آن ساعت‌ها فیلم بگیریم، از خودمان یا دیگران فرقی نمی‌کند، حتی اینکه دنبال قصۀ خاصی باشیم یا فقط مستندسازی کنیم هم چندان فرقی نمی‌کند. زمان گذشته و گرچه ما شاهِ فرنگ رفته نیستیم اما در نوع خود می‌توانیم سینمای خانگی داشته باشیم که فیلم‌هایمان فقط به درد خودمان و عزیزانمان بخورد، اما بالاخره این هم یک ادعا در صنعت سینما است. حالا که ادعا داریم که در حوزۀ سینما و فیلم دستی بر آتش داریم ضرر ندارد که شال و کلاه کنیم و برویم بازدید موزه سینمای ایران، آن هم در باغ فردوس که قصۀ آن را با هم مرور کردیم. لابد از اسم موزه سینمای ایران تعجب کرده‌اید، حق دارید! خب آدم‌ها وقتی می‌خواهند کار فرهنگی کنند سینما و موزه را جدا جدا تجربه می‌کنند، اما این یک ضرورت نیست، بلکه یک مدل معمولی است. بیایید متفاوت باشید و چند کار فرهنگی را موازی با هم تجربه کنید.
موزه سینما، عمارتی در دل باغ فردوس
باغ فردوس باغی است پر از چنارهای بلند و جوی آبی روان که صدای چهچۀ پرنده‌های آن گوش را نوازش می‌دهد. در دل باغ هم عمارتی است که با تزیینات بی‌نظیر گچبری آن هوش از سرتان می‌پرد، عمارتی یک و نیم طبقه که در نهایت زیبایی و فروتنی وسط درخت‌های تنومند باغ جا خوش کرده است. اینجا می‌تواند سوژۀ بازدید از یک اثر تاریخی، فرهنگی و طبیعی ایران باشد. این عمارت در طول سالیان دراز بارها مرمت شده و دست به دست چرخیده تا رسیده به اهالی سینما که به نظر می‌رسد شایسته‌ترین صاحبان آن هستند. از سال ۱۳۸۱ که اینجا تبدیل به موزه سینمای ایران شده، باغ فردوس تهران فضای فرهنگی‌تری پیدا کرده است. چون علاوه بر لذت بازدید از فضای تاریخی باغ، عمارت و تماشای فیلم در سالن‌ها، می‌توانید بلیط بخرید و وارد ساختمان اصلی شوید تا تاریخ سینمای ایران را نیز ورق بزنید.
آنچه که در موزه سینما می‌توانید ببینید
این هم یک تیر و چند نشانی بود که وعدۀ آن را دادیم. حتماً می‌خواهید بپرسید که در موزه سینمای تهران چه چیزی نمایش داده می‌شود؟ موزه برای نمایش چیزهایی است که ارزش دیدن دارند، یا بهتر بگویم چیزهایی که ارزش چندین بار دیدن را دارند. حالا سینما در موزه سینمای ایران چه برای عرضه کردن دارد؟ بخش‌های زیادی که در ساختمان قدیمی باغ برای نمایش تاریخ سینمای ایران طراحی شده، هر کدام جذابیت خود را دارند. مرور کوتاهی می‌کنیم که بدانیم قرار است در بازدید از این موزه با چه چیزهایی روبه‌رو شویم:
اول برویم به «تالار آغازگران»، تا با اولین تجهیزات تولید فیلم آشنا شویم، عکس‌هایی از اولین فیلم سازان ایرانی را ببینیم و اطلاعاتی دریافت کنیم دربارۀ اولین فیلم‌برداری‌های تاریخ سینمای ایران. بعد از تماشای تالار آغازگران می‌رسیم به «تالار معاصران» که پر است از مواردی که برای ما خاطره‌ساز است؛ عکس‌هایی از بازیگران، کارگردان‌ها، آهنگسازها و خلاصه دست‌اندرکاران سینمای ایران. غرفه‌های اختصاصی برای هنرمندان شاخص سینما نیز در مجموعه وجود دارد، مثل غرفۀ «عزت الله انتظامی» با یادآوری بازی درخشان او در «فیلم گاو.»
نوبتی هم که باشد نوبت «تالار افتخارات» است، تالاری برای دیدن «نخل طلایی کن»، «شیر ونیز»، «خرس برلین» و سایر جوایز بین‌المللی که سینمای ایران از آن خود کرده است همراه با پوسترهایی از فیلم‌های موفق در جشنواره‌های جهانی. اینجا باید یادی کنیم از «عباس کیارستمی» که فیلم‌های «آوانگاردِ» او همیشه حرفی برای گفتن داشت.
حالا فرض کنید که ماشین لباسشویی فیلم «سفر جادویی» را در اختیار دارید. همراه با «دکتر کمالی» به سفر زمان می‌روید و به گذشته‌ای برمی‌گردید که در شرایط عادی فقط می‌توانید به آن فکر کنید. موزه سینما در قسمت «تالار کودک و نوجوان» چنین برنامه‌ای برای شما دارد. انگار توی ماشین لباسشوییِ جادویی گیر کرده و آنقدر قل خورده‌اید که پرت شده‌اید وسط همۀ خاطرات کودکی و نوجوانی. جایی که شما می‌توانید اولین «کلاه قرمزی» را در کنار «مخملِ» «خونه مادربزرگه» و «گلنار» تماشا کنید تا اگر سن شما قد داد خاطراتِ کودکی، جانی دوباره بگیرد.
دست آخر به «تالار نام‌آوران» می‌رویم که تصاویر هنرمندان بزرگ سینمای ایران را در قطع‌های واقعی کنار هم چیده‌اند. در این تالار می‌توانید بدون آنکه مجبور باشید خود را از بین جمعیتی فشرده به بازیگر محبوب خود برسانید و با او عکس سلفی بگیرید، خیلی آرام و بی نگرانی، هنرمندان را نگاه کنید و با تصویر بسیار واقعی هنرمند مورد علاقۀ خود سلفی بیاندازید و اگر عکس را دوست نداشتید باز هم عکس بگیرید، بی آنکه کسی فحش بدهد که آقاجون بدو مردم معطل هستند!
آدرس موزه سینما
برای رسیدن به موزه سینما کافی است تا خیابان ولیعصر را به سمت شمال بروید. قبل از میدان «تجریش» و بعد از کوچۀ «عارف نسب»، کوچۀ باغ فردوس و موزه سینما باغ فردوس تهران قرار دارد.
شماره تماس موزه سینما: ۲۲۷۰۵۰۰۵
اگر اطلاعات بیشتری نیاز داشتید می‌توانید به سایت موزه سینما سر بزنید.